میزان انطباق بخش فرهنگی برنامه های چهارم و پنجم توسعه با اصول سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران: از منظر دوگانه های سیاست فرهنگی

چکیده در این پژوهش میزان تطابق یکی از مهم ترین اسناد بالادستی در عرصه فرهنگ با برنامه ها و اسناد فرودستی آن سنجیده شده است. سند بالادستی مورد نظر، «اصول سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» می باشد. اسناد فرودستی این سند نیز بخش های فرهنگی دو برنامه های پنج ساله چهارم و پنجم توسعه و «سیاست های کلی ابلاغی رهبری» است. جهت امکان مقایسه این اسناد به یکی از تجربه های سیاست گذاری فرهنگی در شورای اروپا - از نهادهای بین المللی فعال در عرصه سیاست گذاری فرهنگی- رجوع شد. این تجربه بیان بیست و یک دوراهی فرهنگی است که از نظر این نهاد باید در سیاست گذاری فرهنگی به آن ها توجه شود. علاوه بر دوگانه های شورای اروپا با استفاده از الگوهای مطرح در سیاست گذاری فرهنگی، 13 دوگانه دیگر نیز معرفی گردید و در مجموع با استفاده از 34 دوگانه فرهنگی، میزان تطابق اسناد ذکرشده، بررسی گردید. روش مورد استفاده این پژوهش روشی کیفی بوده و بر مبنای پرسش از نخبگان صورت پذیرفته است. در این راستا پس از بیان کلیات مربوط به سیاست گذاری فرهنگی با استفاده از مصاحبه گروهی و تکنیک کدگذاری باز با ترکیب روشی قیاسی و استدلالی مفاهیم سیاست فرهنگی موجود در سند «اصول سیاست فرهنگی ج.ا.ا» استخراج شد. سپس جدول های دوگانه های سیاست فرهنگی و گزاره های مرتبط با آن ها در اسناد موضوع پژوهش در اختیار جمعی از متخصصان سیاست گذاری قرار داده شد و با کسب نظر آن ها، الگوهای طیفی حاکم بر این اسناد با محوریت دوگانه های سیاست فرهنگی استخراج شد. سپس بر اساس این الگوها امکان مقایسه میزان تطابق این اسناد که سوال اصلی این پژوهش بود، فراهم گردید. در نهایت مشخص گردید برنامه چهارم نسبت به برنامه پنجم و سیاست های ابلاغی رهبری تمایزات بیشتری با سند اصول سیاست فرهنگی دارد. در پایان نمودارهای مقایسه ای طیف های عناصر فرهنگی در این اسناد ارائه شدند.